Коли було створено Кюй Аксак Кулан
Кетбұға (шамамен 1150 – 1225) – жырау, күйші, аты аңызға айналған тарихи тұлға, Алтын орданың ұлы жыршысы, Жошы Ұлысының іргесін қалаған саяси қайраткер, Алтайдан Дамашыққа дейін әмірі жүрген би, Полистаинды бағындырған абыз. Қобыз бен домбыра күйлерінің ұлыстық мектебінің негізін салған күйші, ұрпаққа ұлағатты сөзі қалған ойшыл. Кетбұға жыраудың өмірі мен шығармашылығы туралы мәліметтер “Шадтжарат әл-атрак” (Түркі шежіресі) кітабы және қазақ, қырғыз, башқұрт, татар, орыс, парсы, араб, қытай, мұңғыл дереккөздерінде кездеседі. Бұл жинаққа Кетбұға күйші мұрасының ноталары мен аңыздары топтастырылған, жинаққа енген туындылардың аудиожазбасы да қосымша құрал ретінде ұсынылады.
Бөлім 1. «Ақсақ құлан». Күйді орындаушы Халық әртісі, Құрманғазы атындағы халық аспаптары оркестрінің алғашқы әртісі – Үрістембек Омаров. Оның жолын ұстанған шәкірттері – Қазақстанның еңбек сіңірген әртістері Р.Тәжібаев және Қошқарбек Тасбергенов, бұлар да «Ақсақ құланды» толғап ел есінде қалған өнерпаздар еді. Күй қазақ радиосының «Алтын қорына» кірген, өткен ғасырдың сексенінші жылдары жазылып алынған, кейінірек осы нұсқада оркестрге де түсірілген. Нотасын түсірген – өнертану магистры, күйші Ақбота Тұрымбетова.
Бөлім 2. «Ақсақ құлан». Күйді орындаушы – Халық қаһарманы, композитор Нұрғиса Тілендиев. «Ақсақ құлан» күйінің жаңаша нұсқасын жеткізген виртуоз күйші, ол бұрынғы күйдің аңысымен күйдің әсерлі орындаушылық вариантын жасады. Осы күйдің тақырыбын мультипликациялық көркемдеу саласына да пайдаланды. Күй негізінен құланның тарпуын, Жошының өлімі туралы азалы жоқтауын суреттейді. Күйді нотаға түсірген – Қазақ ұлттық өнер университетінің оқытушысы, күйші Батырлан Әбенов.
Бөлім 3. «Сауға». Кетбұғаның «Сауға» күйін жеткізуші және орындаушы –дарынды күйші, жазушы-драматург Таласбек Әсемқұлов. Күйде Алтын Орда дәуіріндегі азаматтық соғыс, руаралық тартыс пен сол кездегі сұрапыл қанды оқиғалар баяндалады. Ел аузында Кетбұға Шыңғыстың алдында белдігін мойнына салып тайпааралық қырқысты тоқтатуды сұрап, тіріге сауға сұраған күй еді деген аңыз әңгіме бар. Күйді нотаға түсірген – Жанғали Жүзбай.
Бөлім 4. «Ақсақ құлан Жошыхан». Күйді жеткізген – Сыр бойының атақты домбырашысы Н.Жәлімбетов. Күйде Жошының өлімін естірткен зар мен қайғы өне бойы азынап тұрады. Күй жоқтау сарынына құрылған, орта екпінмен азынай шертіледі. Күйді нотаға түсірген – дарынды дирижер Мүсілім Әмзе.
Бөлім 5. Ақсақ құлан. Бұл нұсқаны жеткізген – Жетісу күйшілік мектебінің көрнекті өкілі, күйші О.Мұхамәдиұлы. Орындаған Ж.Қадырқұлов. «Ақсақ құлан» аңызының Алатау бауырында шертілетін тамаша нұсқасы. Нотаға түсірген Б.Мүптекеев.
Бөлім 6. «Кет буканын куусү», күйдің қырғыз елінде шертілетін тамаша нұсқасы, қомуз аспабында орындаған – Қырғызстанның Эл әртісі, халықаралық «Шабыт» фестивалінің лауреаты, қырғыз бен қазаққа ортақ өнерпаз, дарынды күйші, профессор Руслан Жумабаев. Күйде «Балаң өлді, Жошыхан!» деген сөз тақпақтай қайталанып отырады. Нотаға түсірген және домбыраға лайықтаған – Жанғали Жүзбай.
Бөлім 7. Шыңғысханның баласы өлгенде естірткен күй. Бұл да сол кезеңдегі қайғылы оқиғаны елестететін көңілқос әуен. Күй көсем шертіле орындалады, күй тілі сөз секілді ағытылады, біркелкі еркін тартылады. Күйді жеткізуші – Б.Тағайұлы. Нотаға түсірген – күй зерттеуші ғалым, профессор Білал Ысқақов.
Бөлім 8. Бір топ құлан жосыған. Күйді жеткізген О.Мұхамәдиұлы. Күй халықтық әдеби-фольклор негізіндегі жырлардың ырғағына келеді, қайғылы кеуілмен шерлене орындалады. Шыңғыс баласы қаза тапқан соң сахарадағы құлан біткеннің бәрін қыруға жарлық береді, сол кезде құландар бетпақдалаға жосыған екен деседі, күй сол уағиғаға құрылған. Нотаға түсірген – күй зерттеуші ғалым, профессор Білал Ысқақов.
Бөлім 9. «Ақсақ құлан». Қазақстанның халық әртісі, шертпе күйдің шебері, композитор – М.Хамзин орындаған нұсқасы, бұл күйдің Сарыарқа жерінде сақталған үлгісі болып табылады, солай бола тұра, Қ.Медетов пен Ү.Омаров тартқан «Ақсақ құланнан» ауылы алыс емес екені аңғарылады. Күйді нотаға түсірген – Қазақ ұлттық өнер университетінің оқытушысы күйші Қайрат Айтбаев.
Бөлім 10. «Кетбұға» күйі жетіген немесе қосбұрау домбыраға арнайы шығарылған күй. Күй авторы – Ж.Жүзбай. С.Қожамқұлов атындағы Жезқазған музыкалық-драмалық театрында режиссер М.Ахмановтың осы аттас спектакліне музыкалық көркемдеу мақсатында арнайы жазылған. Орындаған – күйші Венера Табыс.
Бөлім 11. «Ақсақ құлан сарыны», күйді аңызымен баяндап тартқан атақты күйші -М.Өскінбаев. М.Өскінбаев – Маңғыстау күйшілік мектебінің үздік өкілі, көптеген толғаулы күй шығарған дарынды композитор. «Ақсақ құлан» күйінің үш тарауын жеткізген шежірешіл күйші. Күй аңыздың бірінші тарауына құрылған. Күйді нотаға түсірген белгілі ғалым – Абдулхамит Райымбергенов.
Бөлім 12. «Естірту» бұл М.Өскінбаев орындаған күйдің екенші тарауы, күйді нотаға түсірген – А.Райымбергенов. Күйде «Балаң өлді – Жошыхан!» деген сөз тақпақтай айтылады, күйде қайғылы оқиғаның баяны бар, көне заманнан өзгермей бізге жеткен тамаша нұсқа.
Бөлім 13. «Айдахармен арбасу», бүл да М.Өскінбаев жеткізген нұсқа, жоғарыдағы аталған күйдің үшінші тарауы болып табылады. Кетбұға Жошының өлімін естірткен соң оның домбырасына қорғасын құйылады да алыстағы аралға апарып тастайды, сонда айдахармен арбасқаны екен деп тартылады. Күйді нотаға түсірген – белгілі ғалым, күйші Абдулхамит Райымбергенов.
Бөлім 14. «Жаралы Бұғы» күйді орындаушы атақты сыбызғышы – Т.Мұқыш. Халық арасында күйдің бұғы малының қасиеті мен киесіне арналған аңызы қоса айтылады. Кетбұға бұл күйді Жошының қазасына арнап қобызда орындаған екен, кейінірек сыбызғышылар да толғаған деген аңыз А.Сейдімбектің «Күй шежіре» атты монографиясында бар. Күй Алтайда сақталған, аса көркем орындалатын, ел арасына кең тараған көне толғау. Нотасын жазған – Ж.Жүзбай.
Бөлім 15. «Ақсақ құлан», бірінші тарауы, орындаған мұңғұлиялық күйші – С.Аққожа. Байөлке жерінде «Ақсақ құлан» күйінің аңыздары және тараулары көп сақталған, домбыра мен сыбызғыда тел орындала береді. Күйдің нотасын жазған – шертпе күйдің шебері, профессор Білал Ысқақов. Күй мазмұны жоғарыда айтылған қайғылы оқиғаларға құрылған.
Бөлім 16. «Ақсақ құлан», екінші тарауы, орындаушы Байөлкелік күйші – Ө.Мұхамет. Мұңғұлия елінде шертілетін нұсқа, күй Жошы өлімін баяндайды. Күйді нотаға түсірген – Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, профессор Б.Ысқақов.
Бөлім 17. «Ақсақ құлан», үшінші тарауы, орындаушы Байөлкелік күйші – Ө.Мұхамет. Мұңғұлия елінде шертілетін нұсқа, күй Жошы өлімін баяндайды. Күйді нотаға түсірген – профессор Білал Ысқақов.
Бөлім 18. «Жошының қазасын естірту». Күйді жеткізуші – атақты домбырашы Б.Саятөлеков. күйдің аңызы қоса айтылады, ақсақ құлан туралы аңыз күйдің екінші тарауы болып табылады. Нотаға жазған – Жанғали Жүзбай
Бөлім 19. «Ақсақ құланның қашқаны», күйді жеткізуші Шығыс Қазақстан күйшілік мектебінің өкілі, Арқа, Алтай күйлерінің шебері, күйші – Б.Саятөлеков, Өскемен, Семей жерінде сақталған нұсқаларын шежірелеп айтып, күйлерін тараулата шерткен атақты домбырашы. Нотасын жазған – Жанғали Жүзбай.
Бөлім 20. «Ақсақ құлан». Күйді орындаған академик А.Жұбанов. Нотаға түсірген Құрманғазы атындағы қазақ ұлттық консерваториясының доценті – Төлепберген Тоғжанов. Күй Ресей мұрағатынан табылған, фонографиялық жазбасын Мәскеуден жазып алғандар күй зерттеуші ғалым – Ж.Шәкәрімов пен өнертану ғылымының кандидаты, күйші – Б.Мүптекеев.
Бөлім 21. «Ақсақ құлан» (хан наласы). Аңыз күйлердің бір тарауы, Ақтөбе жерінде тартылатын нұсқасы, күйді жеткізуші Н.Мәмбеталин. Күйде ханның баласының қазасына қабырғасы қайысқан ахуалы суреттелген. Нотасын жазған және орындаған – Ж.Қадырқұлов.
Коли було створено Кюй Аксак Кулан
Там где кончаются слова, начинается музыкаЛучше всего о казахской традиционной музыке может рассказать только она сама. Слушая домбру, кобыз, сыбызгы или симфонические кюи можно со всей полнотой понять и проникнуться казахской историей и культурой. Музыкой была пронизана вся жизнь казаха – она звучит в обрядах и ритуалах, на праздниках и в повседневном труде. На протяжении столетий, передавая из поколения в поколение, главным хранителем казахской музыкальной культуры был сам народ. Казахи говорят: “Бог вложил в душу каждого казаха частицу кюя с момента его рождения”. Кюй – это традиционная казахская инструментальная пьеса, которая рассказывает эпические истории, сказки и легенды казахского народа. Музыкантов, которые пишут и исполняют кюи называют кюйши. Обычно, перед исполнением, кюйши рассказывал о чем его кюй. Но с течением времени устное творчество навсегда отделилось от инструментального, и в наши дни лишь немногие музыканты сопровождают свою игру предварительным рассказом.Народные кюи – это ранний фольклор. Бытует мнение, что эти кюи могли быть сопровождением неких ритуалов у древних кочевых народов. Кюйши всегда имели свой стиль и особенность игры. В своих произведениях они размышляли о смысле жизни, рисовали тонкие психологические портреты людей, воспевали красоту степных просторов и родного края. В целом кюи всегда передавали всю сложную и многогранную картину жизни кочевников.В казахской культуре кюи издревле передавались от исполнителя к исполнителю на слух. Кюй “Ақсақ құлан” (хромой кулан) считается народным и датируется 13 веком. Кюй рассказывает о том, как у Чингисхана на охоте погиб любимый сын Джучи. Его сбил с лошади хромой кулан, гордый и сильный вожак стаи. Слуги не знали, как об этом сообщить своему правителю, и привели к нему музыканта. Тот не сказал ни слова, просто сыграл на домбре кюй “Аксак кулан”. Хан всё понял и велел казнить домбру. С тех пор на инструменте появилось отверстие – след от расплавленного свинца. Настоящей эпохой возрождения в искусстве сочинения кюев стала середина 19 века. В те времена жили и создавали классические произведения выдающиеся композиторы-кюйши Құрманғазы Сағырбай, Махамбет Өтемісұлы, Дәулеткерей Шығаұлы, Таттімбет Қазанғапұлы. Каждый из них внес огромный вклад в развитие казахской музыкальной культуры, однако особое место в ней занимает Курмангазы. Если вы захотите услышать пульс и дыхание казахской земли, узнать, о чем поет вольный ветер бескрайних степных просторов, ощутить радость от стремительного бега летящих коней, понять в чем сила казахского народа – послушайте кюи Курмангазы. Его кюи “Сары-арка”, “Ақсақ-құлан”, “Адай” ассоциируются у казахов с образом Родины. В честь Курмангазы назван Казахский государственный академический оркестр народных инструментов.Традиционно кюи исполняются на домбре.Этот щипковый инструмент, как никто другой может передать звучание казахской степи, ветра, шевелящего ковыль, гор, упирающихся в небеса, облаков, уносящихся вдаль. Домбра — самый популярный казахский музыкальный инструментМузыкальные инструменты подобные домбре есть не только у казахов, этот инструмент имеет свои аналоги у многих народов. В русской культуре, например, есть схожий по форме и звучанию инструмент домра. В 1989 году в Казахстане в Алматинской области, высоко в горах на плато “Майтобе” профессор Акитаев и этнограф Жагда Бабалыкулы, обнаружили наскальный рисунок с изображением музыкального инструмента и четырёх танцующих человек. Этот рисунок датировался периодом неолита, а сейчас находится в музее народных инструментов им. Ыкыласа Дукенулы в городе Алматы. Инструмент, изображенный древним художником на скале, очень похож на домбру по форме. Поэтому считается, что прототип нынешней домбры имеет возраст более 4000 лет и является одним из первых щипковых инструментов — предтечей современных музыкальных инструментов подобного вида.Президент Казахстана Нурсултан Назарбаев ценит домбру и хорошо владеет инструментом. Он убеждён что домбра – неотъемлемая часть истории, достояние казахского народа. В Казахстане каждое первое воскресенье июля — Национальный день домбры. В этот день по всей стране тысячи домбристов играют на любимом народном инструменте.Для казахского народа домбра имеет особую историческую ценность. Есть даже поговорка: “Настоящий казах – это не сам казах, настоящий казах – домбра!” В 2010 году домбра попала в Книгу рекордов Гиннесса. В районном центре Толы Синьцзян-Уйгурского автономного района Китая 10450 человек одновременно исполнили казахский кюй “Кенес”. Историческую ценность домбры признала и ЮНЕСКО. В 2014 году в список наследия организация включила казахский кюй, домбру и юрту.Так звучит кобыз.Самый древний смычковый инструмент в мире. Прародитель скрипки.По преданию легендарный тюркский поэт и композитор Коркыт ата – создал кобыз в 9 веке. В древности кобыз считали священным инструментом и баксы-шаман, игрой на нем, изгонял злых духов, болезни и смерть Музыка кобыза – это подражание взмаху крыльев лебедя, а густой, богатый обертонами тембр – это подражание звуку ветра, вою волков и свисту пущенной стрелыКобыз вырезают из цельного куска дерева. Это один из древнейших способов изготовления музыкальных инструментов в истории человечества, и объясняется он вовсе не технической отсталостью или отсутствием необходимых приспособлений.Считается, что так сохраняется поющая душа и природная красота дерева. Струны для кобыза изготавливают из пучка пятидесяти некрученых конских волос.Автор первых казахских опер, оркестровых произведений, советский композитор и Народный артист Казахской ССР Евгений Григорьевич Брусиловский писал:”Внутри кобыза, на задней стенке, они прикрепляли зеркальце, а головку украшали пучком совиных перьев. В темноте юрты зеркальце отсвечивало от огня тагана красноватым цветом, кобыз пел свою древнюю, подвывающую песню, баксы истошным голосом кричал свои заклинания: “Нак! Нак!”, и перья совы от его крика начинали шевелиться и трепетать. В руках же простых музыкантов кобыз пел грустную песню казахского народа, кочующего по огромной степи в поисках Страны счастья — Жер уюк”В глубокой древности в одном ауле жил старик. Было у него семь сыновей. Однажды холодной зимой из-за джу́та (массового падежа скота) люди остались без еды, и в доме старика поселилось несчастье. Смерть одного за другим унесла всех сыновей. После гибели старшего сына убитый горем старик, чтобы совершить поминальный обряд – выдолбил кусок иссохшего дерева, натянул на него струну и поставив под неё подставку, исполнил кюй “Қарағым” (“Родной мой”), после смерти второго сына старый отец натянул вторую струну и сыграл кюй “Қанат сыңар” (“Разбитое крыло”), третьему сыну он сложил кюй “Құмарым” (“Любимый мой”), четвёртому посвятил кюй “От сонер” (“Погасшее пламя”), пятому сочинил “Бақыт қошты” (“Утерянное счастье”), шестому — “Күн тұтылды” (“Затмившееся солнце”). После утраты последнего, младшего сына, старик натянул седьмую струну и исполнил кюй “Жеті баламнан айрылып куса болдым” (“Утратив семерых сыновей я ослеп”). Извлекая из инструмента звуки полные скорби, отец музыкой показывал образы своих детей. Эти мелодии дошли до нас в форме инструментальных пьес-кюев под общим названием “Жетыгенның жетеуы” (“Семь кюев жетыгена”). А семиструнный инструмент, на котором играл старик, назвали Жетыген. Это один из древнейших казахских музыкальных инструментов, который почти в неизменном виде дошел до наших дней.По форме он больше всего напоминает гусли или лежачую арфу, а самый ранний тип жетыгена выглядел, как продолговатый ящик, выдолбленный из куска древесины. На таком жетыгене не было ни верхней деки, ни колков. Струны натягивались рукой и под каждую с двух сторон подставляли асыки, маленькие костяшки овец или баранов, передвигая которые можно было подстраивать струну. Если асыки сближали, строй повышался, если раздвигали – звук становился ниже и глубже. Сейчас в жетыгене используют разное количество струн – семь, четырнадцать или двадцать одну. Однако в некоторых фольклорных ансамблях используется реконструированный жетыген, в котором для расширения диапазона число струн увеличили до 23. Размер такого инструмента порой может превышать полтора метра. Протяжная мелодия, которая звучит на фоне жетыгена – это партия сыбызгы, одного из самых древних, традиционных казахских инструментов. На протяжении многих веков сыбызгы завораживал своими волшебными звуками тысячи поколений кочевников-казахов. Традиционные образцы сыбызгы делались из камыша, и делились на разные виды – қара қурай (черный курай), өгіз қурай (бычий курай) и қырлы қурай (ребристый курай). Исполнители сами мастерили себе инструмент. Каждый из них владел своими секретами мастерства и обмеров инструмента. Изготовленный из камыша сыбызгы обтягивался кишкой молодого скота. Так звук получался чистым, мягким и натуральным, а инструмент – стойким к жаре и холоду. Позже сыбызгы стали делать из дерева и меди.По форме он напоминает свирель с четырьмя или шестью отверстиями, длинной около шестидесяти сантиметров. Несмотря на простую конструкцию у сыбызгы – по сравнению с другими духовыми инструментами, весьма сложна техника извлечения звука. Здесь нет мундштука, а верхняя часть инструмента упирается на зубы играющего.До 18 века Сыбызгы был одним из самых распространенным инструментов на территории Казахстана. С ним связано много легенд и преданий. В далеком прошлом в среде батыров, охотников и воинов владение сыбызгы считалось обязательным. Восточный Казахстан и древние Алтайские горы, как и древнюю цивилизацию этой земли, можно считать колыбелью сыбызговой инструментальной традиции. Эта традиция хорошо сохранилась сейчас в приграничных с Казахстаном районах Китая и Монголии. Вся эта территория раньше принадлежала казахским племенам, которые кочевали веками на едином для них пространстве Алтайских гор. Говорят, что в Алтайском крае еще в XVII веке проходили состязания, тартысы, где исполнители демонстрировали искусство игры на сыбызгы. На Западе Казахстана видным представителем сыбызговой инструментальной традиции считается Сармалай. Его кюи донес до нашего времени сыбызгышы Ыскак Уалиев. Искусство игры на сыбызгы передавалось из поколения в поколение, а сейчас этот древний инструмент входит в состав всех казахских музыкально-этнографических коллективов. Глухой, раскатистый, низкий звук, разносящийся на десятки и сотни метров – это Керней – старинный духовой казахский инструмент. Он поддерживал боевой дух воинов во время сражений, запугивал врага и мог быть сигналом к наступлению. Обычно его изготавливали целиком из металла. Если Керней делали из дерева, то поверх натягивали верблюжий пищевод. Этот народный прием был нужен для того, чтобы уберечь деревянный корпус от температуры и влаги. Еще один национальный казахский инструмент, который часто использовали во время боевых действий — дабыл. Дабыл – ударный инструмент типа литавры и диаметром около 30 сантиметров. Он выглядит, как деревянный ободок с рукояткой, обтянутый с двух сторон кожей. Благодаря громкому и резкому звуку, его использовали для подачи военных сигналов атаки или отступления. Часто охотники играли на дабыле для устрашения, когда загоняли в лесу дикого зверя. Шаманы ритмично стучали по дабылу во время своих мистических обрядов. Караванщики с помощью дабылов извещали друг друга о предстоящих ночевках во время долгих переходов по степи. Традиционно на дабыле играли руками или нагайкой. Сейчас существует два оркестровых типа дабылов – малый, с деревянным корпусом и большой, с медным. На современных инструментах играют деревянными колотушками с мягкими наконечниками.Также спокойно и неторопливо, как идет по степи караван, разливается музыка Шанкобыза. Шанкобыз называют ключом от души. До сих пор среди историков нет единого мнения где и когда появился этот уникальный инструмент. Известно лишь что ему больше пяти тысяч лет. Однако существует множество легенд о происхождении шанкобыза. Он известен во всех странах мира. На Алтае и в Якутии он называется хомус, во Въетнаме – дан мой, а в Европе – варган. Когда то шанкобыз делали их кости или дерева, но с появлением первых кузнецов – стали делать из металла. Звук шанкобыза отличается большим количеством обертонов, что придает ему сходство с человеческим голосом, а также дает массу возможностей для звукоподражания. В казахской степи на шанкобызе традиционно играли женщины, когда баюкали младенцев в колыбели, и баксы – шаманы. В далеком прошлом при камлании они мастерски имитировали на шанкобызе звуки природы: шум дождя, пение кукушки, бег скакуна, стук дятла, шум ветра, журчание воды. Игра на нем была частью обряда и исцеляла людей. В XX веке казахская музыкальная культура обогащается новыми жанрами и формами музицирования. За небольшой отрезок времени музыканты смогли освоить многоголосие и весь жанровый арсенал классической европейской музыки – оперу, симфонию, ораторию, ансамблевые, оркестровые и хоровые исполнительские формы, создать новую профессиональную композиторскую школу.На основе уникального соединения национальной музыки и европейских форм в 30 – 40-е годы XX столетия были созданы классические произведения казахского оперного искусства – “Кыз Жибек” Евгения Брусиловского, “Абай” Ахмета Жубанова и Латифа Хамиди, “Биржан и Сара” Мукана Тулебаева.Их драматургической и музыкальной основой стали богатства казахского фольклора и устной профессиональной музыки. Казахский оперный театр стал местом, где перед современным зрителем разворачивается старинный свадебный обряд и знаменитый айтыс между акынами XIX века Биржаном и Сарой, где можно услышать песню героя народно-освободительного восстания XIX века, поэта и кюйши Махамбета и скорбную похоронно-поминальную песню-плач жоктау.В 70-х г.г. в республике достигает расцвета один из самых сложных жанров европейской инструментальной музыки – симфонический. Создаются произведения близкие по форме к классическим, – симфонии Газизы Жубановой и Куддуса Кужамьярова. Так, благодаря соединению разных культур возникает новый жанр – симфонический кюй. В свое время большую любовь у казахов получили оркестровые и хоровые интерпретации традиционной казахской музыки.Казахстан – родина многих выдающихся исполнителей классической музыки мирового масштаба.Ежегодно республика собирает творчески одаренную молодежь на фестивалях “Дни новой музыки”, “Алтын алма”, Международном конкурсе “Азия дауысы”, а народных музыкантов – на Международном фестивале традиционной музыки. Изо дня в день, из года в год, как и прежде, музыка звучит и объединяет разные эпохи и поколения, связывает прошлое, настоящее и будущее в Стране великой степи.